“Packet Run is een interactieve knikkerbaan waarmee je ontdekt hoe het internet werkt”

Lei Nelissen (rechts), technology designer bij Bureau Moeilijke Dingen, demonstreert Packet Run tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven.

Internetroutes inzichtelijk maken

SIDN Labs doet onderzoek naar toekomstige internetstructuren. Ralph Koning: “Een onderdeel hiervan is het verantwoordelijke internet: een internet dat rekening houdt met gebruikers, waarbij transparantie erg belangrijk is. De meeste internetgebruikers weten echter niet hoe hun netwerkverkeer vanaf de bron op de plaats van bestemming komt. Om dit inzichtelijk te maken, ontwikkelde SIDN Labs de tool PathVis: een visualisatietool gebaseerd op traceroute die informatie over internetroutes inzichtelijk maakt. Hoewel het geen exacte wetenschap is, kun je met deze tool inzicht krijgen in hoe het internet werkt. Toch kwamen we erachter dat hoewel deze tool voor ons onderzoeksteam en techneuten behapbaar is, het voor een niet-technische gebruiker nog steeds te ingewikkeld is.”

Samenwerking tussen SIDN Labs en Bureau Moeilijke Dingen

“Uiteindelijk kwam SIDN Labs bij Bureau Moeilijke Dingen terecht”, vertelt Ralph. “We brainstormden samen over hoe we de tool PathVis begrijpelijk kunnen maken voor de gewone gebruiker. Dan wordt het namelijk mogelijk om de werking van het internet aan het licht stellen en er discussies over te voeren. Dat is heel anders dan iets downloaden en installeren.” En juist een concept visueel maken, daar is Bureau Moeilijke Dingen goed in. Lei Nelissen: “Uiteindelijk kregen we het idee om een installatie te bouwen. Hoe kunnen we het internet, wat een digitaal proces is, juist fysiek maken? Zo kwamen we op het idee van een knikkerbaan. Afgelopen juni begonnen we aan de bouw van de interactieve installatie Packet Run, die bestaat uit 27 verschillende knikkerbanen en 25 vierkante meter in beslag neemt. Het is een complexe installatie, wat symbool staat voor de complexiteit van het internet.”

De Packet Run-installatie opgebouwd op de Dutch Design Week 2023 in Eindhoven.

Dutch Design Week

“Als je een website opzoekt op het internet, stuur je een verzoek uit naar een server en geeft die server vervolgens antwoord: je krijgt de website te zien,” legt Lei uit. “Deze verzoeken en antwoorden zijn verwerkt in kleine pakketjes data die door sorteermachines (routers) en een wereldwijd netwerk van kabels gestuurd worden. In Packet Run ervaar je hoe het is om zo'n pakketje te zijn. Je reist over de wereld om de data op te halen om één website te laten zien. Onderweg leer je over wie de controle heeft over basale internetinfrastructuur en de risico's die daarbij horen." De installatie was in oktober te zien op de Dutch Design Week 2023 in Eindhoven. Dit is een verzamelplek voor ontwerpers uit Nederland en de brede vraagstukken waar zij mee bezig zijn. Lei: “De Dutch Design Week is de perfecte plek om met mensen in gesprek te gaan over onze installatie en hier op een laagdrempelige manier over te discussiëren. Dit is hoe het internet werkt. Wat is je gevoel hierbij? Vind je het choquerend, verwarrend of juist logisch? De installatie trok erg veel belangstelling.”

Steun van SIDN fonds

“Packet Run konden we niet realiseren zonder de steun van het SIDN fonds,” vertelt Lei. “SIDN Labs heeft de technische expertise geleverd en was onze sparringpartner wat betreft het concept en de uiteindelijke installatie. Wij hebben vervolgens het ontwerp en de ontwikkeling op ons genomen. En SIDN fonds, dat zelf actief bezig is met hoe we het internet op maatschappelijk vlak kunnen ontwikkelen, heeft dit financieel mogelijk gemaakt. Het SIDN fonds heeft ons bovenal met elkaar in contact gebracht; anders was deze samenwerking nooit tot stand gekomen.”

Permanente plek

Ralph: “De Packet Run-installatie ziet er ingewikkeld uit, maar in het echt is het internet nog veel ingewikkelder. Die complexiteit is moeilijk weer te geven, maar dat heeft Bureau Moeilijke Dingen erg knap gedaan.” Volgens Lei is het uiteindelijke doel om een semi-permanent thuis te vinden voor de installatie. “We zijn in gesprek met verschillende centra in Nederland die bezig zijn met internet, technologie en cultuur, en hopen dat Packet Run binnenkort een mooie plek krijgt.”

Wil je meer weten over PathVis of Packet Run? Neem dan contact op met Ralph Koning (SIDN Labs) via sidnlabs@sidn.nl of Lei Nelissen (Bureau Moeilijke Dingen) via lei@moeilijkedingen.nl.